Sinds 1 januari 2023 geeft de Nederlandse Arbeidsinspectie (NLA) bedrijven de mogelijkheid om zelf arbeidsongevallen te onderzoeken en een werkgeversrapportage op te stellen. Doel van die nieuwe aanpak is het vergroten van het lerend vermogen van werkgevers en de het blijvend verbeteren van de arbeidsveiligheid. Het effect van dit beleid is nu intern onderzocht en door staatssecretaris Nobel (Participatie en Integratie) aan de Tweede Kamer gestuurd in de vorm van een kamerbrief.
Belangrijkste wijzigingen
- Werkgevers onderzoeken nu zelf arbeidsongevallen en stellen een werkgeversrapportage op.
- Hun rapportage bevat een verbeterplan met maatregelen om directe en achterliggende oorzaken te voorkomen en bredere veiligheidsmaatregelen te nemen.
- De NLA beoordeelt de rapportage en voert vervolginspecties uit.
Ongewijzigde onderdelen
- Ernstige en dodelijke ongevallen worden nog steeds direct door inspecteurs onderzocht.
- Strafrechtelijke onderzoeken blijven van kracht voor zware incidenten.
Resultaten van de nieuwe aanpak (op basis van 540 vervolginspecties)
Onderdeel van de werkgeversrapportage is een verbeterplan waarin de werkgever maatregelen uitwerkt die gericht zijn op het vermijden van toekomstige arbeidsongevallen bij het bedrijf. Hierbij benoemt de werkgever niet alleen maatregelen met betrekking tot de directe oorzaak (de oorzaak van het ongeval), maar ook zogeheten basisoorzaken (ook wel achterliggende oorzaken genoemd). Daarnaast kan de werkgever maatregelen benoemen met betrekking tot de bredere veiligheid in het bedrijf. Als de werkgeversrapportage en het verbeterplan akkoord zijn bevonden door de Arbeidsinspectie, volgt er na verloop van tijd een vervolginspectie. Het doel van de vervolginspectie is om te beoordelen of de werkgever het verbeterplan voldoende heeft geïmplementeerd. De resultaten per onderwerp:
- Maatregelen
- 84% van de bedrijven heeft alle maatregelen uit het verbeterplan uitgevoerd.
- 39% heeft aanvullende veiligheidsmaatregelen genomen, niet opgenomen in het verbeterplan.
- Veiligheidsbewustzijn
- Inspecteurs zien bij de meeste bedrijven een toename in veiligheidsbewustzijn en reflectievermogen.
- Bij meer dan 50% is de veiligheidscultuur in het bedrijf verbeterd.
- Minder dan 5% toont geen verbetering.
- Goedkeuring verbeterplannen
- Circa 50% van de rapportages is direct goedgekeurd; de rest in een tweede ronde.
- Slechts 1% van de rapportages wordt afgekeurd, waarna alsnog een onderzoek door de Arbeidsinspectie volgt.
Conclusie
De eerste resultaten zijn overwegend positief, met hoge naleving en een verbeterde veiligheidscultuur in veel bedrijven.
Toekomstig onderzoek
In 2025 volgt een rapport met kwalitatieve evaluaties, gebaseerd op ervaringen van werkgevers en slachtoffers.
Bron: het rapport 'Effectonderzoek nieuwe aanpak ongevalsonderzoek 2024' van de NLA.