In opdracht van het ministerie van I&W (Infrastructuur en Waterstaat) heeft het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) tien biotechnologische (onderzoeks)projecten onderzocht om te achterhalen welke veiligheidsvragen er zijn gesteld. Ook is gekeken hoe ze zijn onderzocht en wat dit voor kennis over veiligheid oplevert. Het meta-onderzoek vond plaats in het kader van het project Safe-by-Design Biotechnologie van I&W. Het onderzoeksrapport van 94 pagina's is beschikbaar via het RIVM.
Uit de RIVM publiekssamenvatting:
Met moderne biotechnologie kunnen genen van organismen worden aangepast. Dat geeft mogelijkheden om maatschappelijke problemen op te lossen. Het maakt bijvoorbeeld medicijnen tegen kanker mogelijk (gentherapie) of draagt bij aan voedselzekerheid (kweekvlees). Niet iedereen vindt aanpassingen aan genen gewenst of toelaatbaar. In Nederland zijn daarom strenge eisen om te mogen werken met biotechnologie.
Biotechnologische veiligheidskennis is nodig
Kennis over de veiligheid van de techniek helpt om innovaties veilig te ontwikkelen. Maar onderzoekers zijn vooral bezig met vernieuwing en minder met grondig onderzoek naar veiligheidsvragen. De Nederlandse overheid wil daarom meer wetenschappelijke kennis hebben over risico’s van biotechnologie. Onder leiding van de NWO (Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek) is dat in tien onderzoeksprojecten uitgezocht. Het RIVM heeft nu geanalyseerd welke vragen over veiligheid in deze projecten zijn gesteld. Ook is gekeken hoe ze zijn onderzocht en wat dit voor kennis over veiligheid oplevert.
Beleid, beleidsuitvoering en maatschappelijke opvattingen
Onderzoek naar veiligheid bij de ontwikkeling van technieken en producten is van belang. Het levert kennis op over veiligheid en over de methoden om risico's te onderzoeken en daarmee ook informatie waarmee beleid en beleidsuitvoering kunnen worden vastgesteld. Het is belangrijk om daarbij ook oog te hebben voor de vragen en opvattingen over veiligheid in de samenleving en vroegtijdig na te denken over een veilige productie en veilig gebruik (safe by design).
Veiligheidsonderzoek niet populair
Er zijn hindernissen te nemen om dit soort onderzoek te doen. Die hebben bijvoorbeeld te maken met de organisatie en financiering van wetenschappelijk onderzoek in Nederland. Zo heeft onderzoek naar veiligheid weinig status, waardoor er nauwelijks geld voor beschikbaar is. Verder werken onderzoekers en risicobeoordelaars nog te weinig samen aan veiligheidsvragen. Ook is er vaak niet genoeg tijd en geld om lange termijneffecten te onderzoeken. Het RIVM geeft daarom aanbevelingen om de belemmeringen te verminderen. Bijvoorbeeld om bij de subsidie van onderzoek een verplichting op te nemen om veiligheidsonderzoek te doen.
Bron: RIVM