Hoe afhankelijk we zijn van elektriciteit wordt bij elke 'stroomstoring' duidelijker. In een op 15 mei verschenen – zeer leesbaar – publieksrapport legt beheerder van het hoogspanningsnet TenneT uit waar de schoen wringt. De leveringszekerheid van onze elektriciteit is nu nog zeer hoog, maar vanaf 2030 zal die sterk afnemen: de vraag naar elektriciteit stijgt terwijl conventionele kolen en gascentrales gaan sluiten. Het rapport, getiteld 'Monitor Leveringszekerheid 2025', is geschreven in opdracht van het ministerie van Klimaat en Groene Groei.
Op dit moment is het net nog in balans en zeer stabiel, dat wil zeggen dat de productie het verbruik kan bijhouden. De leveringszekerheid in Nederland is 99,99988 % (wat overeenkomt met een gemiddelde 'downtime' (uitvaltijd) van slechts 38 seconden per jaar). Vraagfluctuaties kunnen vlot worden opgevangen door het opregelen of bijschakelen van energiecentrales.
Status tot 2030
In de zojuist verschenen Monitor concludeert TenneT dat er tot en met 2030 voldoende productie- en transportcapaciteit blijft, mede dankzij kolen- en gascentrales en importverbindingen, en dat de norm van maximaal 4 uur jaarlijks tekort niet wordt overschreden. Daarna zijn aanbod en vraag niet meer in balans. Actie is geboden.
Vraagrespons
TenneT heeft verschillende klimaat- en weerscenario's doorgerekend en voorziet dat na 2030 zonne- en windenergie in combinatie met de beschikbare opslagcapaciteit niet meer altijd in de behoefte kunnen voorzien. De netbeheerder adviseert daarom versnelde inzet van batterij- en waterstofopslag én vraagrespons. Vraagrespons betekent dat het elektriciteitsgebruik van huishoudens, bedrijven en fabrieken kan worden aangepast, zelfs actief, door signalen vanuit het net. Een netbeheerder kan tijdens piekvraag of piekaanbod dan verbruikers aan- of uitzetten.
Marktmechanisme en capaciteitsmechanisme
Grote buurtbatterijen of elektrische auto's kunnen pieken afvlakken door op de juiste momenten te laden of juist energie terug te leveren aan het net. Tennet adviseert de overheid om een marktmechanisme te introduceren waarbij energiebedrijven worden betaald om reservevermogen beschikbaar te houden bij dreigend tekort. Het kabinet werkt aan een Energiewet waarin de wettelijke basis wordt gecreëerd voor een centraal capaciteitsmechanisme, dat ook aan Europese eisen dient te voldoen. De minister van Klimaat en Groene Groei, Sophie Hermans, voert daartoe nauw overleg met TenneT en de Autoriteit Consument en Markt (ACM).
Bronnen: NOS, TenneT, Kamerbrief Hermans