Het Nederlandse spoor blijft één van de veiligste in Europa, maar het aantal slachtoffers op het spoor steeg in 2023 aanzienlijk. Dit meldt de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) in haar Jaarverslag Spoorwegveiligheid, dat op 5 december openbaar werd gemaakt als bijlage van de voortgangsbrief spoorveiligheid 2023.
Hoewel het aantal ernstige ongevallen daalde tot 20 – de laagste sinds 15 jaar – vielen er in 2023 10 doden en 56 gewonden, een stijging ten opzichte van 2022. Het treinongeval bij Voorschoten, waar een goederentrein een kraan op het spoor raakte en een reizigerstrein ontspoorde, droeg fors bij aan deze cijfers. Bij dit incident kwamen de kraanmachinist om het leven en raakten 31 mensen gewond.
98 keer 'door rood sein gereden'
In 2023 passeerden treinen 98 keer een stop-tonend sein (STS) zonder toestemming. Hoewel botsingen werden voorkomen, bereikten treinen in 29 gevallen het gevaarpunt, een stijging ten opzichte van 2022. De ILT blijft deze incidenten nauwgezet monitoren.
Detectieverlies door gedateerde techniek
Ook neemt het risico op detectieverlies toe door verouderde spoorbeveiligingssystemen in combinatie met nieuwe generatie treinen.* Er zijn middelen beschikbaar gesteld om dit probleem aan te pakken.
*Traditioneel wordt de nadering van een trein gedetecteerd door een 'elektrische weerstandsmeting' tussen de beide spoorstaven. Een naderende trein zorgt via de ijzeren wielen en assen voor een dalende weerstand, hij vormt een 'kortsluiting' tussen de spoorstaven. Detectieverlies door slecht elektrisch contact ('loss of shunt') – waarbij een trein onzichtbaar wordt voor beveiligingssystemen – kan leiden tot ongevallen. Dit probleem deed zich al voor bij de introductie van de Wadloper, zo'n 35 jaar geleden. Openstelling van alle baanvakken voor onbekend of nieuw materieel kan niet zonder eisen aan de 'detecteerbaarheid'. (red.)
ProRail onder toezicht
De ILT benadrukt dat ProRail haar veiligheidsbeheersysteem sneller moet verbeteren om risico’s beter te beheersen. Het programma ‘Aantoonbare Veilige Berijdbaarheid’, gericht op onderhoudsprocedures en risicobeheersing, toont positieve ontwikkelingen.
Gevaarlijke stoffen
Drones hielpen de ILT in 2023 bij het inspecteren van ketelwagens voor gevaarlijke stoffen. Gebreken zoals onjuiste afsluitingen en documentatie leidden in enkele gevallen tot sancties.
De ILT blijft samenwerken met spoorbedrijven en ProRail om de veiligheid op het spoor te waarborgen.
Bronnen: Overheid, Spoorpro, Transport-on-line, DOSV