De Miljoenennota 2025 laat zien dat het arbobeleid van de overheid iets concreter wordt. Waar eerdere plannen nog vaak globaal bleven, kiest het kabinet nu voor duidelijkere regels op terreinen als beroepsziekten, re-integratie en de risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E).
Dat moet meer houvast bieden aan werkgevers, werknemers en arboprofessionals. Tegelijkertijd is er een opvallende tegenbeweging: de Arbeidsinspectie krijgt te maken met forse bezuinigingen, waardoor de handhaving onder druk komt te staan. Arbo-online publiceerde een overzicht van de belangrijkste punten voor arboprofessionals.
Beroepsziekten: nadruk op preventie
Een belangrijk onderdeel van het nieuwe beleid is de aanpak van beroepsziekten. Jaarlijks raken duizenden werknemers arbeidsongeschikt door schadelijke stoffen, lawaai of fysieke belasting. De overheid wil de preventie hiervan afdwingbaarder maken. Bedrijven zullen vaker gezondheidsonderzoeken moeten aanbieden of blootstellingsmetingen uitvoeren en vastleggen.
Voorbeeld: een fabriek waar gewerkt wordt met oplosmiddelen moet mogelijk jaarlijks de luchtkwaliteit laten meten. De resultaten daarvan moeten niet in de la belanden, maar onderdeel worden van de RI&E en het plan van aanpak. Daarmee wordt voorkomen dat gezondheidsrisico’s pas zichtbaar worden als werknemers al ziek zijn.
Re-integratie: gezamenlijke verantwoordelijkheid
Ook de regels rond re-integratie van zieke of arbeidsongeschikte werknemers worden concreter. Werkgevers en arbodiensten krijgen meer verplichtingen om samen te zorgen voor een gestructureerd terugkeerplan. De nadruk ligt op het aantoonbaar aanbieden van passend werk.
Voorbeeld: een bouwbedrijf waarvan een timmerman kampt met rugklachten moet niet alleen een plan opstellen, maar ook aantonen dat er daadwerkelijk alternatieve werkzaamheden zijn aangeboden. Het simpelweg uitbesteden aan een arbodienst volstaat niet meer; de werkgever blijft eindverantwoordelijk.
RI&E: meer nadruk op volledigheid
De RI&E wordt steeds belangrijker als toetsingsdocument. Het gaat niet langer om het hebben van een RI&E, maar vooral om de inhoud en de uitvoering. Bedrijven zullen hun specifieke risico’s gedetailleerder moeten beschrijven en aantonen hoe ze deze aanpakken.
Voorbeeld: een klein installatiebedrijf dat tot nu toe alleen een basis-RI&E had met enkele algemene risico’s, zal nu ook moeten ingaan op werken op hoogte, omgaan met elektriciteit en het gebruik van gevaarlijke stoffen. Daarbij hoort een concreet plan van aanpak, inclusief deadlines en verantwoordelijken.
Arbeidsinspectie: minder toezicht
Opvallend is dat juist nu de regelgeving strenger wordt, er wordt bezuinigd op de Arbeidsinspectie. Dat betekent minder inspecteurs en dus minder capaciteit om controles uit te voeren. Het risico is dat de naleving van de regels ongelijk wordt. Bedrijven die investeren in veiligheid en gezondheid dragen extra kosten, terwijl organisaties die achterblijven mogelijk minder vaak gecontroleerd worden.
Voorbeeld: een logistiek bedrijf dat al jaren weinig aandacht besteedt aan til- en hefveiligheid kan onder de radar blijven, terwijl een concurrent die wel investeert in veilige werkmethoden hogere lasten heeft. Dit kan leiden tot een ongelijk speelveld.
Balans tussen regels en toezicht
De Miljoenennota 2025 zet belangrijke stappen om arbeidsomstandigheden structureel te verbeteren. Maar zonder voldoende toezicht bestaat het gevaar dat de nieuwe verplichtingen alleen op papier blijven staan. Voor arboprofessionals en werkgevers betekent dit dat zij zelf meer verantwoordelijkheid moeten nemen: niet alleen voldoen aan de regels, maar ook zorgen dat ze zichtbaar worden uitgevoerd.
Bron: Arbo-Online