De mentale gezondheid in Nederland staat onder toenemende druk, vooral onder jongeren. De Monitor mentale gezondheid. Landelijke rapportage 2025 (pdf) van het RIVM wijst op een verslechtering van het algemene mentale welzijn. De mentale gezondheid gaat bij een aantal groepen al een langere tijd achteruit, al sinds vóór de coronapandemie. Die achteruitgang is vooral te zien bij adolescenten, jongvolwassenen en vrouwen.
Mentale gezondheid hangt af van veel factoren, zowel van de persoon zelf als van diens omgeving. Belangrijke factoren die volgens de RIVM-monitor samenhangen met mentale gezondheid zijn onder andere hoe gezond mensen zich voelen en of ze steun hebben van hun omgeving.
Experts en beleidsmakers benadrukken dat een veilige sociale omgeving op scholen bijvoorbeeld essentieel is voor het leerproces en het welzijn van leerlingen. De Onderwijsinspectie blijft daarom in 2026 extra aandacht besteden aan sociale veiligheid en basisvaardigheden. Deze vaardigheden zijn cruciaal om volwaardig deel te nemen aan de maatschappij.
Mentale problemen hebben grote gevolgen, uiteraard voor mensen zelf, maar ook voor hun omgeving en de samenleving. Psychische aandoeningen zorgen voor het grootste gezondheidsverlies in Nederland (kwaliteit van leven en eerder overlijden). De kosten voor zorg, ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid zijn door mentale problemen hoog.
Om mentale gezondheid te verbeteren, is het belangrijk om in alle leeftijdsgroepen aandacht te geven aan factoren die mentale gezondheid beïnvloeden. Door zo vroeg mogelijk in te grijpen, kunnen zwaardere problemen en zorg later zo veel mogelijk worden voorkomen. Mentale gezondheid is een taak van de hele samenleving. Het vraagt om samenwerking tussen alle organisaties en beleidsterreinen die ermee te maken hebben.
Bronnen: NOS, Onderwijsinspectie en RIVM