'Jaarlijks krijgen minstens 7.000 Nederlanders kanker door blootstelling aan schadelijke stoffen of UV-straling op het werk', zo stelt KWF Kankerbestrijding in een persbericht. KWF heeft opdracht gegeven aan TNO om de jaarlijkse kankerlast door beroepsmatige blootstelling in kaart te brengen. De resultaten – die al in januari bekend werden – worden nu door KWF onder de aandacht gebracht.
'Werkgevers hebben een bijzondere verantwoordelijkheid voor blootstelling aan zonlicht op het werk. Het mag niet bij een enkele keer erover vertellen blijven', zegt KWF-voorzitter Dorine Manson op NPO Radio 1. Het advies is smeren met zonnebrandcrème factor 50, huidbedekkende kleding dragen en toezicht houden op het gedrag. Werkgevers moeten voorlichten en zorgen voor bescherming.
Zon op de bouwplaats
In een aansluitende reportage op een Amsterdamse bouwplaats vertelt veiligheidskundige Marco Stuurman hoe bouwbedrijf BAM verantwoord omgaat met de risico's en waarom er in de vroege ochtend nog niet wordt gesmeerd (de bouwplaats ligt nog in de schaduw). Over kanker door blootstelling aan asbest zegt hij geen informatie te kunnen delen.
Beroepsmatige blootstelling; TNO
De studie van TNO (TNO2025 R10144 ) richt zich op vier belangrijke kankerverwekkende blootstellingen – asbest, kristallijn silica, dieselmotoremissies en UV-straling van zonlicht – en op twee beroepen met een hoog risico, namelijk schilder en lasser. Inzicht in deze impact is cruciaal voor het ontwikkelen van effectieve preventieve maatregelen.
Methodologie
Onderzoekers selecteerden blootstellingen op basis van twee criteria: ze moesten door het Internationaal Agentschap voor Kankeronderzoek (IARC) als bewezen kankerverwekkend (groep 1) zijn geclassificeerd en in eerdere landelijke studies geïdentificeerd zijn als een risicovolle blootstelling. Daarnaast was het onderzoek uitsluitend gericht op kankersoorten waarvoor voldoende bewijs bestaat dat deze door de gekozen blootstellingen worden veroorzaakt, waaronder longkanker, mesothelioom, niet-melanoom huidkanker, strottenhoofdkanker, blaaskanker en oogmelanoom. De populatie-attributieve fractie (PAF) – de proportie kankergevallen die aan de blootstelling te wijten zijn – werd per blootstellings- en kankertype, per geslacht en per 10-jaars leeftijdsklasse berekend. Deze fracties werden vervolgens vermenigvuldigd met het aantal nieuwe diagnoses in 2021 om absolute aantallen te verkrijgen.
Resultaten
In 2021 werden 126.717 nieuwe invasieve kankerdiagnoses geregistreerd bij Nederlanders van 25 jaar en ouder. Naar schatting konden 3.932 gevallen (3,1%) worden toegeschreven aan de onderzochte beroepsmatige blootstellingen, met een aanzienlijk hoger aandeel bij mannen (5,4%) dan vrouwen (0,5%). UV-straling van zonlicht droeg het meest bij, met 1.720 diagnoses van plaveiselcelcarcinoom van de huid, terwijl asbest verantwoordelijk bleek voor 1.406 gevallen, waaronder 925 longkankerdiagnoses en 463 mesothelioomgevallen. Blootstellingen bij schilders, lassers, kristallijn silica en dieselmotoremissies leverden elk ongeveer 0,2% van de totale kankerlast op.
Conclusie
Het onderzoek toont aan dat beroepsmatige blootstellingen een significante bijdrage leveren aan de kankerlast in Nederland. UV-straling en asbest spelen een prominente rol. Preventieve interventies in beroepen met hoge blootstellingsrisico’s bieden een belangrijke kans om de ziektelast te verlagen en de gezondheid van werknemers te beschermen.
Bronnen: KWF, NPO Radio 1
Zie de factsheet met samenvatting van KWF en het volledige rapport van TNO