De Tweede Kamer steunt de roep om hulp voor Nederlandse bedrijven die lijden onder hoge energiekosten, maar over de invulling van deze steun bestaat nog onenigheid. Tijdens een debat over overheidssteun op 20 maart 2025 passeerden verschillende maatregelen de revue, zoals het verlagen van energie- en nettarieven, het schrappen van de CO2-heffing en een herinvoering van de subsidieregeling voor grootverbruikers (IKC). Het grote struikelblok blijft de financiering van deze kostbare maatregelen.
Bedrijven trekken weg
Het debat kreeg extra urgentie door de sluiting van het chemiebedrijf LyondellBasell op de Tweede Maasvlakte. Dit is het vierde bedrijf in korte tijd (na Tronox, Gunvor en Westlake) dat Rotterdam en Nederland verlaat vanwege torenhoge energiekosten. Volgens werkgeversorganisatie VNO-NCW liggen die met 95 euro per megawattuur veel hoger dan in andere Europese landen. Daarnaast wordt de Nederlandse industrie onder druk gezet door goedkope Chinese importproducten en gunstiger energietarieven in buurlanden zoals Duitsland, Frankrijk en België.
Waarom zijn energiekosten zo hoog?
Nederlandse grootverbruikers betalen 15 tot 66 procent meer voor energie dan bedrijven in omliggende landen. Dit komt door drie belangrijke factoren: de duurdere elektriciteitsproductie, hoge nettarieven (om de uitbreiding van het stroomnet te bekostigen) en het afschaffen van kortingen die andere landen nog wel hanteren.
Politieke verdeeldheid
Hoewel er brede consensus is dat de industrie hulp nodig heeft, verschillen de meningen over de aanpak. Rechtse partijen zoals PVV, BBB en CDA pleiten voor het schrappen van de CO2-heffing om de concurrentiepositie te verbeteren. NSC en VVD zijn hier terughoudender, omdat dit ten koste kan gaan van klimaatdoelen. Linkse partijen zoals GroenLinks-PvdA, SP en de Partij voor de Dieren steunen steunmaatregelen alleen als bedrijven zich inzetten voor verduurzaming.
Nog geen concreet plan
Minister Hermans van Klimaat en Groene Groei voelt de urgentie, maar benadrukt dat de maatregelen in balans moeten zijn. Concrete toezeggingen over bijvoorbeeld het verlagen van de CO2-heffing deed ze nog niet. Volgende maand moet blijken of zij extra financiële middelen kan vrijmaken om de energierekening van bedrijven te verlichten, zonder blind te investeren in sectoren zonder toekomstperspectief.
Pleidooi VNCI
De Koninklijke Vereniging van de Nederlandse Chemische Industrie (VNCI) pleit voor een krachtig energiebeleid dat knelpunten wegneemt en investeringen aanjaagt. Het gaat al langer niet goed in de sector. Als de chemische industrie uit Nederland vertrekt dan is dat geen goed nieuws voor het klimaat; elders zal beduidend minder verantwoord worden geproduceerd. De VNCI heeft eerder deze week haar standpunten duidelijk gemaakt aan de kamer via een position paper.
Bronnen: NOS, NPO Radio 1, VNCI, Nieuwsuur.