De ILT-Luchtvaartautoriteit (Inspectie leefomgeving en transport) waarschuwt dat – ondanks de in het algemeen goede veiligheidsbeheersing in de luchtvaart – meerdere kwetsbaarheden bestaan die om actie vragen. Personeelstekorten en onderdelengebrek kunnen leiden tot sluipende kwaliteitsdalingen (‘drift into failure’), cyberdreigingen nemen door geopolitieke spanningen toe en ordeverstorend gedrag van passagiers bedreigt de veiligheid aan boord. Voor een evenwicht tussen omgevingshinder en duurzaamheid zijn aangepaste regels nodig om geluidsnormen en handhaving te versterken, aldus de inspectie.
De hinder van omwonenden rondom luchthavens groeit door toegenomen vliegbewegingen, niet alleen door decibellen maar ook door de frequentie en de tijdstippen van overvliegen. De ILT-Luchtvaartautoriteit signaleert dat de huidige regelgeving rondom geluidsnormen te weinig ruimte biedt voor lokaal handhaven, waardoor omwonenden onvoldoende beschermd worden.
Personeel en onderdelen
Een tekort aan gekwalificeerde technici én gecertificeerde onderdelen creëert op zichzelf geen directe onveiligheid, maar kan wel leiden tot een afnemend zicht op de samenhang van onderhoudsactiviteiten. Uitstel van vitale werkzaamheden door leveringsproblemen kan andere vliegtuigdelen onbedoeld in gevaar brengen, een klassiek voorbeeld van ‘drift into failure’.
Cyberdreigingen
Door de toenemende digitalisering en geopolitieke ontwikkelingen zijn cyberaanvallen op luchtvaartnetwerken, GPS-jamming, datadiefstal en ransomware steeds actueler. Een gecoördineerde aanval kan leiden tot grote verstoringen in de operatie en verlangt zorgvuldig risicobeheer en goede weerbaarheid.
Ordeverstorend gedrag
De stijgende incidentie van verbaal en fysiek agressief gedrag door passagiers vormt een groeiende bedreiging voor de veiligheid aan boord en kan tot vluchtvertraging of -omleiding leiden. De ILT dringt er bij luchtvaartmaatschappijen op aan om preventieve maatregelen te nemen, zoals alcoholbeperkingen en een verbeterd instapproces.
Impact op arbeidsveiligheid
Voor werknemers in onderhoud, bagageafhandeling, cabine en cockpit en de ondersteunende veiligheidskundigen betekent dit dat de risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) up-to-date moet zijn en specifiek ingaat op de genoemde nieuwe kwetsbaarheden. De RI&E moet alle arbeidsrisico’s – van technische complexiteit tot cyberdreigingen en agressief gedrag – in kaart brengen. Beheersing van al die risico's moet voorkomen dat cumulatieve tekorten en veiligheidsdreigingen onopgemerkt het veiligheidsniveau laten afglijden (de door ILT genoemde te vermijden ‘drift into failure’).
Bronnen: ILT, rapport 'Staat van de luchtvaart'
Zie ook: Nederlands Actieplan voor Luchtvaartveiligheid (NALV)