Ook al een certificaat aan de muur hangen? Je werknemers stevig veiligheidskundig opgeleid? Je scoort dus hoog op de safety culture ladder! In veel bedrijven waar je binnenstapt loop je meestal eerst langs een ‘wall of fame’, een lange rij met certificaten. En toen je het terrein via de poort opstapte stond er vast een groot billboard te schitteren met daarop aangegeven hoeveel dagen het bedrijf al ongevalsvrij werkt. Tóp, denk je dan. Goed bezig hier.
Allemaal niets mis mee, natuurlijk. De meeste bedrijven, de operationele werknemers, de leidinggevenden en CEO’s, hebben het (veiligheids)hart op de goede plaats zitten, willen ook echt ongevalsvrij werken en een veilige arbeidsplaats aan hun werknemers beschikbaar stellen. Niemand wil immers in de krant komen wanneer er een ernstig incident binnen het bedrijf is gebeurd, toch? Christiaan Poll merkt op dat veel werknemers binnen zijn bedrijf een veiligheidskundige opleiding hebben gevolgd, vaak op vrijwillige basis.
Maar is het bedrijf daardoor nu ook echt veilig? En werkt bovenstaande nu echt? En zo niet, wat werkt dan nog wel? Tijdens het NVVK-Veiligheidscongres hebben we weer veel arbo-technische en psychosociale systeembenaderingen gepresenteerd gekregen. Je zou toch zeggen dat het streven naar ‘Zero-Accidents’ inmiddels een ‘eitje’ wordt of is geworden.
En toch gebeuren er achter die ‘wall of fame’ nog steeds hele rare dingen. Ongevallen waarvan je denkt ‘hoe is het mogelijk dat dit bij ons (nog steeds) gebeurt?’ We zijn toch gecertificeerd en hebben onze werknemers geschoold middels een veiligheidskundige opleiding? Tijdens de voorbereidingen van een nieuw evenement van de Vakgroep Vervoer hebben we daar als sprekers ons licht over laten schijnen.
De dilemma’s waar een spooronderhoudsbedrijf mee worstelt liegen er niet om, zo laat Christiaan ons aan de hand van voorbeelden weten. Vergeet niet dat een hoofdaannemer die gecertificeerd is de feitelijke werkzaamheden weer (soms meerdere keren) onder-aanbesteedt. Wat blijft er dan nog over van de veiligheidsvisie, de veiligheidsopleidingen en de veiligheidsprogramma’s van het bedrijf? Wat gebeurt er werkelijk op de werkvloer op het operationele niveau? Hoe denken de werknemers dáár nog na over veiligheid? Dit alles onder druk van deadlines, planning (met fouten), stress, andere onvoorziene omstandigheden en onverwachte gebeurtenissen. Er zijn al een aantal (zeer) kritische rapporten verschenen die de vinger op de zere plekken van het 'alsmaar willen certificeren' leggen.
Met de beste bedoelingen wordt gesuggereerd dat met het certificaat de (veiligheids)cultuur oké is en daarmee de veiligheidsprestaties dus gegarandeerd zijn. De praktijk wijst anders! Laten we eerlijk zijn.
Victor Roggeveen heeft hierop zo zijn eigen kijk en benadert deze dilemma’s op een geheel andere wijze dan de tot nog toe gebruikelijke visies. Hij brengt op basis van praktijkvoorbeelden het fenomeen ‘veiligheidsparadoxen’ naar voren en gaat daarmee samen met ons aan de slag. Hoe en wat denken mensen en wat blijft daar uiteindelijk van over bij hun handelen?
Wilfred Blaauw benadert de veiligheidsdilemma’s ook weer op een eigen wijze en confronteert werkgevers en opdrachtgevers met de door hen gedane beloftes. Een certificaat betekent immers meer dan een plaatje op de ‘wall of fame’. Het legt een morele verplichting op aan werkgevers die je terug zou moeten zien op de werkvloer. Aan de hand van zijn praktijkervaring neemt Wilfred ons mee in het land der certificaten.
Nooit van ‘veiligheidsparadoxen’ gehoord? Laat je verrassen door Victor. Nooit met een moreel appèl aan de slag gegaan? Laat je door Wilfred inspireren!
Tot slot hopen we dat de ‘dilemma-eigenaar Christiaan uiteindelijk mag ontdekken wat er nou echt werkt. Een certificaat aan de muur en veiligheidskundige opleidingen maakt nog niet dat het er op de werkvloer allemaal veilig en gezond aan toe gaat.
Wees welkom bij de Vakgroep Vervoer meeting op 6 november bij van der Valk in Houten en denk/werk met ons mee!