Op 28 april 2025 werden Spanje en Portugal getroffen door de grootste stroomstoring in Europa van de afgelopen twintig jaar. Ook delen van Zuid-Frankrijk ondervonden hinder.
In totaal zaten ongeveer 50 miljoen mensen urenlang zonder elektriciteit. Treinen en metro’s kwamen tot stilstand, verkeerslichten vielen uit, ziekenhuizen schakelden over op noodstroom en mobiele netwerken vielen weg. Supermarkten en horecagelegenheden sloten hun deuren door uitval van apparatuur en betaalverkeer. Het duurde circa 18 uur voordat het stroomnet volledig hersteld was.
De oorzaak was een overspanning in het stroomnet, die leidde tot een kettingreactie en uitval van elektriciteit in vrijwel het hele Iberisch Schiereiland. Volgens de Spaanse overheid begon de storing abrupt in een onderstation bij Granada, waarna binnen twintig seconden 2,2 gigawatt aan elektriciteit verloren ging. Dit leidde tot een reeks verstoringen en een volledige black-out. Cyberaanvallen, sabotage en een tekort aan netcapaciteit zijn uitgesloten als oorzaak; het precieze technische falen wordt nog onderzocht.
Uit onderzoek (pdf) van het Nederlands Instituut Publieke Veiligheid (NIPV) en Veiligheidsregio Kennemerland blijkt dat de maatschappelijke gevolgen enorm waren. Communicatiesystemen faalden grotendeels, waardoor burgers aangewezen waren op de radio en gesprekken met anderen. De grootste behoefte was betrouwbare informatie over de situatie en handelingsperspectieven. Ondanks de omvang van de crisis bleven mensen overwegend kalm, zelfredzaam en hielpen ze elkaar. Er was nauwelijks sprake van paniek of plundering. Zorginstellingen konden dankzij noodgeneratoren blijven functioneren, maar de beperkte brandstofvoorraad baarde zorgen. De inzetbaarheid van vrijwilligers was beperkt, omdat velen eerst voor hun eigen familie kozen.
Voor Nederland biedt deze gebeurtenis belangrijke inzichten. Het incident toont aan dat betrouwbare informatievoorziening, voldoende noodvoorzieningen (zoals radio op batterijen en contant geld) en een goede voorbereiding van crisisorganisaties essentieel zijn bij grootschalige stroomuitval. Ook blijkt dat onderlinge steun en zelfredzaamheid van burgers een cruciale rol spelen in het omgaan met dergelijke crisissituaties.
Bronnen: NIPV