Meta, het moederbedrijf van Instagram en Facebook, stopt met het gebruik van onafhankelijke factcheckers en versoepelt regels rond taalgebruik over onderwerpen zoals immigratie en gender. CEO Mark Zuckerberg kondigde dit aan in een videoboodschap, waarin hij de 'uit de hand gelopen politieke censuur' op sociale media bekritiseert. Eerder had Elon Musk, Amerikaans ondernemer en via aanstaand president Donald Trump invloedrijk politiek adviseur, hetzelfde gedaan op X, met de vrijheid van het woord als argument.
Einde samenwerking met factcheckers
Het besluit, dat twee weken voor de inauguratie van Trump komt, beëindigt een programma dat acht jaar geleden werd opgezet om desinformatie tegen te gaan. Zuckerberg stelt dat de factcheckers 'vooringenomen' zijn geworden en meningen censureren. De aanpak wordt vervangen door zogeheten 'community notes', waarbij gebruikers zelf berichten van disclaimers kunnen voorzien.
Politiek geladen beslissing
De stap volgt op signalen van toenadering tussen Zuckerberg en Trump. In november dineerde Zuckerberg met Trump en doneerde Meta een miljoen dollar aan de festiviteiten rond diens inauguratie. Daarnaast benoemde Meta Joel Kaplan, voormalig stafchef in het Witte Huis onder George W. Bush, als hoofd mondiaal beleid.
Community notes: voorbeeld van Elon Musk
Meta volgt het model van Elon Musk, die op platform X (voorheen Twitter) moderatieteams verving door een soortgelijke community notes-functie. Hoewel deze aanpak nu ook volgens Zuckerberg bijdraagt aan meer vrijheid van meningsuiting, heeft X sindsdien te maken met een toename van desinformatie en haatdragende berichten.
Reacties en gevolgen
Critici wijzen erop dat het schrappen van factcheckers de verspreiding van onjuiste informatie kan bevorderen. Zuckerberg benadrukt echter dat Meta in een 'nieuw tijdperk' zit en zegt zich te verzetten tegen wat hij ziet als politieke inmenging in de sociale media.
Zorgen Europees parlement
Dat het omgekeerde aan de hand is, namelijk dat sociale media via desinformatiebombardementen de politiek dereguleren is een bron van grote zorgen bij Europees parlementariër Bart Groothuis, zo beweerde hij vrijdag op NPO Radio 1. Dat X een 'dorpsplein' wordt vindt hij prima, maar het is nu alsof er in verkiezingstijd op dat plein slechts affiches van één partij te zien zijn. Musk zou zich niet mogen bemoeien met de Europese politiek vanuit commerciële motieven.
Big Tech regeert
Europa heeft daar onvoldoende antwoord op; het worstelt met regelgeving en handhaving. Platformen als X zouden zaken als eetstoornissen, zelfverminking, Russische bots, deepfakes en valse accounts moeten bestrijden, wat veel geld kost, betoogt Groothuis. Intussen zou Musk zijn invloed verder vergroten via bijvoorbeeld zijn Starlink platform dat hij in Italië aanbiedt als noodcommunicatienet. Commerciële 'big tech' is bezig Europa te ondermijnen. De invloed daarvan kan nauwelijks worden onderschat.
Bronnen: Volkskrant en VPRO Bureau Buitenland