Uit een onderzoek van de Vrije Universiteit Brussel (VUB) onder 614 Vlaamse leerkrachten blijkt dat de veiligheid en waardering van leerkrachten meer aandacht nodig hebben. Agressie tegen leerkrachten is een groeiend probleem. Zo voelt 14,1% van de leerkrachten zich onveilig. 60,8% voelt zich juist veilig tot zeer veilig.
Ruim 10% van de leerkrachten wordt minstens één keer per maand gepest, ruim 18% minder dan eens per maand. Soms is dat zelfs met verbale agressie of fysiek geweld, concludeert VUB-onderzoekster Iris Steenhout. Slechts 1,2% van deze incidenten wordt aan de politie gemeld, 64,2% gaat naar de schoolleiding of vertrouwenspersoon. Opvallend is dat slechts 42,7% van de meldingen is opgevolgd, wat het melden van incidenten kan ontmoedigen.
Veiligheidsbeleid onvoldoende bekend
Verder blijkt dat 62% van de leerkrachten het veiligheidsbeleid van hun school kent. De overige 38% is dus slecht op de hoogte. Van de mensen die het beleid wel kennen, vindt ruim 62% het voldoende of goed. Steenhout concludeert hieruit dat er ruimte is voor verbetering in de communicatie en implementatie van het veiligheidsbeleid.
Probleem met waardering
Een ander belangrijk punt in het onderzoek is de waardering die leerkrachten voelen op de werkvloer. Bijna twee derde van de leerkrachten voelt zich gewaardeerd door collega’s. Net iets meer dan de helft voelt zich gewaardeerd door de directie. Het gebrek aan waardering kan een negatieve invloed hebben op hun motivatie en welzijn, en geeft aan dat scholen werk te doen hebben op dit vlak.
Pestgedrag tussen leerlingen
Pesten tussen leerlingen blijft ook een groot probleem. Ruim 70% van de leerkrachten zag pestgedrag tussen leerlingen. Meer dan 70% van de pesterijen zijn langdurig en systematisch. Maar ook pestgedrag richting personeel is zorgwekkend. Toch geeft slechts 20% van de respondenten aan dat de school een programma heeft voor een positief schoolklimaat. Weinig scholen bieden sociale vaardigheidstrainingen.
Effect op personeelsbehoud
Het gebrek aan waardering en veiligheid blijkt voor veel leerkrachten een reden om na te denken over een andere baan: ruim een derde overweegt een andere werkplek, waarvan bijna driekwart aangeeft dat hun veiligheidsgevoel daarbij een belangrijke factor is. Gevoelens van onveiligheid hebben niet alleen te maken met fysieke bedreigingen, maar ook met een tekort aan steun en waardering van de organisatie.
Oplossingen volgens de onderzoekers
Steenhout stelt voor dat scholen zich niet alleen moeten richten op harde veiligheidsmaatregelen, maar ook op het verbeteren van de werksfeer en het schoolklimaat. Programma’s die een positieve sfeer bevorderen en sociale vaardigheidstrainingen voor leerlingen en personeel, kunnen het werkklimaat sterk verbeteren. Wanneer leerkrachten zich ondersteund en gewaardeerd voelen, vergroot dit naar verwachting hun werktevredenheid, wat zorgt voor behoud van personeel. Ook levert het een beter leerklimaat voor leerlingen op.
Bron: VUB